Boswachtersblog: Texelse flora voor de toekomst

Ons eiland is een floristisch paradijs; een plantenwalhalla. Er zijn zoveel unieke uiteenlopende landschappen dat er tal van bijzondere plantgemeenschappen en soorten voorkomen. Kustlandschappen met overgangen van het strand tot aan het duinbos bieden zoveel diversiteit dat de soortenrijkdom indrukwekkend is. De natuur waar dit alles voorkomt, staat onder druk. Om bedreigde plantensoorten voor de toekomst veilig te stellen was ik afgelopen week op pad met FLORON ( Floristisch onderzoek Nederland). We verzamelde zaad van Texelse flora voor de toekomst!

Een veilige back-up

In ons Nederlandse kustlandschap is beperkt ruimte voor dynamiek. We hebben te maken met extreme weersomstandigheden door klimaatverandering en stikstofdepositie zorgt voor ‘scheefgroei’ binnen de plantencompetitie. Dit speelt ook op Texel. De rode lijst van bijzondere soorten is indrukwekkend en lang. Texel heeft unieke natuur en dus ook uitzonderlijk zeldzame flora. Door het verzamelen van genetisch materiaal is er een soort van veilige back-up, die de toekomst van oorspronkelijke wilde flora borgt voor later. Het doel is trouwens niet alleen het beschermen van bedreigde soorten die we bijna kwijt zijn, maar ook de genetische variatie binnen de diverse soorten. Dat er variatie en diversiteit is en blijft, is essentieel voor de evolutie en overleving van planten in sterk veranderende omgevingen. Dat laatste is nogal actueel op het moment! Extreem droge en natte jaren volgen elkaar op. Met inzaaien gaat het trouwens ook erg vaak mis. Het juiste gebruik van inheems zaad is cruciaal voor het herstel van natuurlijke ecosystemen. Vaak worden er planten ingezaaid die niet uit Nederland komen of genetisch verarmd zijn door veredeling. Ze zien er fleurrijk uit, maar bieden inheemse (Texelse) soorten niet veel nuttigs. Het Levend Archief werkt aan een oorspronkelijke basis met streekeigen-soorten dat bij (herstel) of inrichtingsprojecten kan worden toegepast.

Op pad met getrainde ogen

Vorige week mocht ik even mee met projectleider Sacha van der Meer van FLORON. Ze had een heel team getrainde ogen verzameld om naar Texel te komen. Vanaf Paal 28 liepen we richting de Slufter. Goed voor zoute soorten, maar ook voor bijzondere (zoete) duinvalleien. We gingen op zoek naar typische late uitgebloeide soorten. Meestal ga ik zelf juist kijken als deze mooie soorten in hoog bloei staan, dus dit was weer eens iets anders.. Leerzaam ook! We vonden twee bijzondere soorten: de groenknolorchis (links op onderstaande afbeelding) en slanke gentiaan (rechts). Hoe herken je de bloemen als ze volledig uitgebloeid zijn..? Met wat hulp werd het snel duidelijk. We vonden er trouwens vele honderden! Juist van deze unieke plant verzamelde we enkele tientallen zaadjes. Dan blijven er nog vele duizenden zaadjes over hoor..! Ook zaden van andere soorten werden op zeer kleine schaal ingezameld. Een paar zaadjes van parnassia, zilt torkruid en zeekraal gaan ook mee naar het archief. Eigenlijk hoop ik niet dat het nodig is, maar als populaties in het wild verdwijnen, dan kunnen de verzamelde zaden worden ingezet voor natuurherstel op Texel. Fijn dat de provincie Noord-Holland dit project van ''Het Levend Archief'' ondersteund.

Groenknolorchis (links) en slanke gentiaan (rechts):